Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα μικρό κορίτσι, που το έλεγαν Ίδια. Η Ίδια έβλεπε τη μητέρα της
σαν ένα φρικτό τέρας με εννιά κεφάλια. Η μητέρα της βέβαια ήτανε μια κανονική μητέρα, όπως
πολλές άλλες, αλλά η Ίδια την έβλεπε σαν ένα τέρας που άλλαζε κεφάλια.
Καθένα απ’ αυτά τα κεφάλια αντιπροσώπευε μια μορφή βίας, μια απειλή, έναν κίνδυνο για το
μικρό κορίτσι.
Να μια σύντομη περιγραφή καθενός από τα εννιά κεφάλια:
1.Ένα από αυτά τα κεφάλια, για παράδειγμα, έλεγε πάντα το αντίθετο απ’ αυτό που έλεγε το
μικρό κορίτσι.
“Πρέπει να είσαι τρελή για να το λες αυτό"
“Δε μπορεί κανείς να σε αφήσει να κάνεις τίποτα, κάνεις συνέχεια βλακείες”
“Θέλεις συνέχεια να μου αντιμιλάς”
2. Ένα άλλο έβγαζε φρικτές κραυγές κάθε φορά που το κορίτσι έκανε κάτι για τον εαυτό του.
Έπρεπε να κάνει πράγματα μόνο για τους άλλους, πότε γι αυτήν τη ίδια.
3. Ένα άλλο κεφάλι έδινε χτυπήματα. Χτυπούσε βίαια στην πλάτη, στον ποπό, στην κοιλιά και
κυρίως στο κεφάλι του μικρού κοριτσιού, κάθε φορά που η μητέρα είχε τις ανάποδες της, πράγμα
που συνέβαινε συχνά.
“Είσαι άχρηστη, σε έχω ικανή για όλα, θα έπρεπε να σε τιμωρώ πιο συχνά”
4. Ένα άλλο κεφάλι δε σταματούσε ποτέ να κριτικάρει. Να την κρίνει ακατάλληλη, να την
κατηγορεί και κυρίως να την ενοχοποιεί.
“Εσύ φταις που τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά με τον πατέρα σου”
“Είμαι δυστυχισμένη γιατί κάνεις συνέχεια του κεφαλιού σου”
“Δεν πρόκειται να καταφέρεις ποτέ τίποτα, με το χαρακτήρα που έχεις, κανείς δε θα σε θέλει”
5. Ένα άλλο κεφάλι μιλούσε, μιλούσε, μιλούσε ασταμάτητα.
Εκατοντάδες λέξεις την κατέκλυζαν, πράγματα χιλιάδες φορές ειπωμένα, και ξαναειπωμένα. Και
το μικρό κορίτσι που πιεζόταν να ακούσει χανόταν μέσα στα λόγια της μητέρα της. “Κανένας
δεν με καταλαβαίνει έλεγε αυτό το κεφάλι, μόνο εγώ πρέπει να καταλαβαίνω, μια ζωή κάνω
πράγματα για τους άλλους και θέλετε να είμαι ευτυχισμένη. Αν συνεχιστεί αυτό μια μέρα θα
σκοτωθώ, αλλά αυτό θα τους ευχαριστούσε πάρα πολύ. Θα τους δείξω εγώ, για τί είμαι ικανή...”
6. Ένα άλλο κεφάλι είχε πάντα ένα πολύ αυστηρό και επικριτικό βλέμμα. Ό,τι κι αν έκανε
το κορίτσι δεν ήταν ποτέ αυτό που έπρεπε να είχε κάνει!
“Α ! είναι τρομερό δεν μπορεί να σου έχει κανείς εμπιστοσύνη, θα μπορούσες να είχες
στρώσει το τραπέζι αντί να κάνεις τα μαθήματά σου. Μην είσαι συνέχεια μέσα στα πόδια μου,
αλλά μην απομακρύνεσαι κιόλας για να μπορώ να σε βλέπω, γιατί μπορεί και να σε χρειαστώ”
7. Ένα άλλο από τα εννιά κεφάλια τη σύγκρινε συνέχεια με την αδελφή της.
“Η αδελφή σου δε θα με στεναχωρούσε ποτέ! Σ’ αυτήν δε χρειάζεται ποτέ να πω το ίδιο πράγμα δεύτερη φορά. Πιάνει πουλιά στον αέρα! Πραγματικά αναρωτιέμαι καμιά φορά εσύ σε ποιον
έμοιασες;”
8. Ένα άλλο κεφάλι παραπονιόταν συνέχεια που ήταν μητέρα.
“Δεν είμαι ευτυχισμένη, θα μπορούσα να έχω μια άλλη ζωή. Αν δεν ήσουν εσύ θα είχα ξαναφτιάξει τη ζωή μου...”
9. Ένα άλλο κεφάλι αποκαλούσε τον πατέρα ψεύτη, αχαΐρευτο, λειψό στο μυαλό.
“Δεν μπορείς να του ζητήσεις τίποτα, τ’ αφήνει όλα για να τα κάνουν οι άλλοι”
“Τι μ’ έπιασε τη μέρα που τον γνώρισα, θα πρέπει να ήμουν τυφλή. Δεν είναι δυνατόν”
“Αναρωτιέμαι ποιος με υποχρεώνει να μένω μ’ έναν άντρα που δεν είναι άντρας”
Το μικρό κορίτσι ήταν σε πολύ δύσκολη θέση επειδή δεν ήξερε σε ποιο κεφάλι να υπακούσει.
Όταν επέλεγε να ικανοποιήσει το πρώτο κεφάλι, το τρίτο και το πέμπτο δεν ήταν ευχαριστημένα.
Όταν έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να ικανοποιήσει το τέταρτο ή το έκτο, ήταν το έβδομο και το ένατο κεφάλι που παραπονιόταν.
Το μικρό κορίτσι μέχρι που είχε φανταστεί να τρελαθεί για να γλιτώσει απ’ όλα αυτά τα κεφάλια. Είχε ονειρευτεί να γίνει ένα μηδενικό, να γίνει χαζή, ανύπαρκτη. Ναι, αυτό είναι:
«Να μην υπάρχει για να μην υποφέρει πια.»
Πέρασε καιρός και το μικρό κορίτσι μεγάλωσε. Έγινε γυναίκα και μια μέρα κι αυτή με τη σειρά
της έμεινε έγκυος. Τότε ένας φρικτός φόβος την κατέλαβε.
«Θα έχω άραγε κι εγώ εννιά τερατώδη κεφάλια όταν γίνω μητέρα;»
Άρχισε να βλέπει εφιάλτες. Έβλεπε τον εαυτό της με εννιά απαίσια κεφάλια και ταυτόχρονα το
μωρό της που έκλεινε τα μάτια του για να μην τη βλέπει. Σκεφτόταν πως δεν έπρεπε να κρατήσει το
μωρό.
Μια νύχτα ωστόσο, είδε ένα όνειρο. Στ’ όνειρό της υπήρχε η μητέρα της με τα εννιά της κεφάλια. Αλλά στο κέντρο αυτού του τέρατος με τα εννιά κεφάλια υπήρχε ένα φοβισμένο κοριτσάκι
με τα μάτια ορθάνοιχτα, τα χέρια σε σφιχτές γροθιές, το στόμα σφιχτά κλειστό, με κρατημένη
την αναπνοή και το δέρμα παγωμένο απ’ το φόβο.
Κι αυτό το μικρό κορίτσι που έμοιαζε σε μια φωτογραφία που είχε δει σ’ ένα άλμπουμ της
μητέρας της την κοίταζε σιωπηλά σαν μέσα από έναν καθρέφτη. Τόσα πράγματα, που δεν είχαν
ποτέ ειπωθεί, τις έφερναν αντιμέτωπες. Μια απέραντη άβυσσος, έμοιαζε να χωρίζει το κοριτσάκι που υπήρξε η μητέρα της πριν από πολλά χρόνια με τα κοντά της μαλλιά και αυτήν την ίδια με τα μακριά μαλλιά της.
Ένα αγεφύρωτο χάσμα εμπόδιζε κάθε προσέγγιση. Εκείνο το πρωινό η Ίδια ξύπνησε με κλάματα.
Μετά απ’ αυτό το όνειρο ήξερε ότι θα ζητούσε από τη μητέρα της να της μιλήσει για το μικρό
κορίτσι που υπήρξε κάποτε κι αυτή η ίδια. Φανταζόταν ήδη τον πιθανό διάλογο που θα είχαν
μεταξύ τους.
Πες μου πώς περνούσες όταν ήσουν οχτώ χρονών; Ποιον εμπιστευόσουν; Είχες αγόρι όταν ήσουν
στην ηλικία μου; Τι αγαπούσε σε σένα η μητέρα σου;
Έχοντας την πρόθεση να συναντήσει το μικρό κορίτσι που υπήρχε ακόμη μέσα στη μητέρα της...
η Ίδια ήταν σίγουρη ότι αυτή η συναλλαγή θα της επέτρεπε να ανακαλύψει «ποια ήταν πραγματικά η μητέρα που είχε».
Τη συνέχεια της ιστορίας, όπως και πολλές άλλες ιστορίες που είναι σχετικές με γονείς, δεν τη
γνωρίζω.
Εξάλλου παραμένει πάντα μια έκπληξη να ανακαλύπτεις πίσω από την εμφάνιση, πίσω από τα
εννιά κεφάλια με τα πολλά πρόσωπα, την καρδιά ενός ανθρώπου, την ευαισθησία του, τους κρυμμένους θησαυρούς μιας ύπαρξης που πληγώθηκε στην παιδική του ηλικία.
Ένα είναι βέβαιο. Ότι κάθε μητέρα κρύβει μέσα της ένα μικρό κοριτσάκι άλλοτε τρομοκρατημένο
και βαθιά πληγωμένο κι άλλοτε χαρούμενο και ζωντανό, που όσα χρόνια κι αν περάσουν από την
παιδική του ηλικία, αυτό ακόμα θα ψάχνει να βρει τη θέση του.
Όταν οι γονείς χωρίζουν, μερικά παιδιά Θεωρούν ότι είναι κακά, υπεύθυνα για το χωρισμό, για τον πόνο τον μπαμπά ή της μαμάς. Γιατί πολλοί χωρισμοί δε σταματούν τη σύγκρουση, που μερικές φορές μπορεί να συνεχίζεται για χρόνια, με διακύβευμα... το παιδί. Τραύματα επίμονα παραμένουν στη συναισθηματική και στην ερωτική ζωή των πρώην - μικρών αγοριών και των πρώην - μικρών κοριτσιών, που ανακάλυψαν νωρίς ότι η αγάπη που ένιωθαν για τον μπαμπά ή για τη μαμά δε στάθηκε αρκετή... για να τον κρατήσουν, για να την κρατήσουν. Τους μπαίνουν αμφιβολίες...
Προσπάθησα, σ’ αυτούς τους μύθους, να προβάλω τις αντιφάσεις, στις οποίες, μας βλέπουν τα παιδιά μας, να πέφτουμε καμιά φορά ως εν ηβικές, τα διπλά μηνύματα ή τις υπερβολικές προσδοκίες που συνδέονται με τους φόβους και τις επιθυμίες μας όταν είμαστε γονείς. Προσπάθησα επίσης να ερμηνεύσω τη δυσκολία μιας πραγματικής συνάντησης ανάμεσα σε μάνα και κόρη, σ’ έναν
πατέρα και στο παιδί του.
Jacques Salome
“Μύθοι που θεραπεύουν, μύθοι που εκπαιδεύουν»
Εκδόσεις Μετά
σαν ένα φρικτό τέρας με εννιά κεφάλια. Η μητέρα της βέβαια ήτανε μια κανονική μητέρα, όπως
πολλές άλλες, αλλά η Ίδια την έβλεπε σαν ένα τέρας που άλλαζε κεφάλια.
Καθένα απ’ αυτά τα κεφάλια αντιπροσώπευε μια μορφή βίας, μια απειλή, έναν κίνδυνο για το
μικρό κορίτσι.
Να μια σύντομη περιγραφή καθενός από τα εννιά κεφάλια:
1.Ένα από αυτά τα κεφάλια, για παράδειγμα, έλεγε πάντα το αντίθετο απ’ αυτό που έλεγε το
μικρό κορίτσι.
“Πρέπει να είσαι τρελή για να το λες αυτό"
“Δε μπορεί κανείς να σε αφήσει να κάνεις τίποτα, κάνεις συνέχεια βλακείες”
“Θέλεις συνέχεια να μου αντιμιλάς”
Έπρεπε να κάνει πράγματα μόνο για τους άλλους, πότε γι αυτήν τη ίδια.
3. Ένα άλλο κεφάλι έδινε χτυπήματα. Χτυπούσε βίαια στην πλάτη, στον ποπό, στην κοιλιά και
κυρίως στο κεφάλι του μικρού κοριτσιού, κάθε φορά που η μητέρα είχε τις ανάποδες της, πράγμα
που συνέβαινε συχνά.
“Είσαι άχρηστη, σε έχω ικανή για όλα, θα έπρεπε να σε τιμωρώ πιο συχνά”
4. Ένα άλλο κεφάλι δε σταματούσε ποτέ να κριτικάρει. Να την κρίνει ακατάλληλη, να την
κατηγορεί και κυρίως να την ενοχοποιεί.
“Εσύ φταις που τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά με τον πατέρα σου”
“Είμαι δυστυχισμένη γιατί κάνεις συνέχεια του κεφαλιού σου”
“Δεν πρόκειται να καταφέρεις ποτέ τίποτα, με το χαρακτήρα που έχεις, κανείς δε θα σε θέλει”
5. Ένα άλλο κεφάλι μιλούσε, μιλούσε, μιλούσε ασταμάτητα.
Εκατοντάδες λέξεις την κατέκλυζαν, πράγματα χιλιάδες φορές ειπωμένα, και ξαναειπωμένα. Και
το μικρό κορίτσι που πιεζόταν να ακούσει χανόταν μέσα στα λόγια της μητέρα της. “Κανένας
δεν με καταλαβαίνει έλεγε αυτό το κεφάλι, μόνο εγώ πρέπει να καταλαβαίνω, μια ζωή κάνω
πράγματα για τους άλλους και θέλετε να είμαι ευτυχισμένη. Αν συνεχιστεί αυτό μια μέρα θα
σκοτωθώ, αλλά αυτό θα τους ευχαριστούσε πάρα πολύ. Θα τους δείξω εγώ, για τί είμαι ικανή...”
6. Ένα άλλο κεφάλι είχε πάντα ένα πολύ αυστηρό και επικριτικό βλέμμα. Ό,τι κι αν έκανε
το κορίτσι δεν ήταν ποτέ αυτό που έπρεπε να είχε κάνει!
“Α ! είναι τρομερό δεν μπορεί να σου έχει κανείς εμπιστοσύνη, θα μπορούσες να είχες
στρώσει το τραπέζι αντί να κάνεις τα μαθήματά σου. Μην είσαι συνέχεια μέσα στα πόδια μου,
7. Ένα άλλο από τα εννιά κεφάλια τη σύγκρινε συνέχεια με την αδελφή της.
“Η αδελφή σου δε θα με στεναχωρούσε ποτέ! Σ’ αυτήν δε χρειάζεται ποτέ να πω το ίδιο πράγμα δεύτερη φορά. Πιάνει πουλιά στον αέρα! Πραγματικά αναρωτιέμαι καμιά φορά εσύ σε ποιον
έμοιασες;”
8. Ένα άλλο κεφάλι παραπονιόταν συνέχεια που ήταν μητέρα.
“Δεν είμαι ευτυχισμένη, θα μπορούσα να έχω μια άλλη ζωή. Αν δεν ήσουν εσύ θα είχα ξαναφτιάξει τη ζωή μου...”
9. Ένα άλλο κεφάλι αποκαλούσε τον πατέρα ψεύτη, αχαΐρευτο, λειψό στο μυαλό.
“Δεν μπορείς να του ζητήσεις τίποτα, τ’ αφήνει όλα για να τα κάνουν οι άλλοι”
“Τι μ’ έπιασε τη μέρα που τον γνώρισα, θα πρέπει να ήμουν τυφλή. Δεν είναι δυνατόν”
“Αναρωτιέμαι ποιος με υποχρεώνει να μένω μ’ έναν άντρα που δεν είναι άντρας”
Το μικρό κορίτσι ήταν σε πολύ δύσκολη θέση επειδή δεν ήξερε σε ποιο κεφάλι να υπακούσει.
Όταν επέλεγε να ικανοποιήσει το πρώτο κεφάλι, το τρίτο και το πέμπτο δεν ήταν ευχαριστημένα.
Όταν έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να ικανοποιήσει το τέταρτο ή το έκτο, ήταν το έβδομο και το ένατο κεφάλι που παραπονιόταν.
Το μικρό κορίτσι μέχρι που είχε φανταστεί να τρελαθεί για να γλιτώσει απ’ όλα αυτά τα κεφάλια. Είχε ονειρευτεί να γίνει ένα μηδενικό, να γίνει χαζή, ανύπαρκτη. Ναι, αυτό είναι:
«Να μην υπάρχει για να μην υποφέρει πια.»
Πέρασε καιρός και το μικρό κορίτσι μεγάλωσε. Έγινε γυναίκα και μια μέρα κι αυτή με τη σειρά
της έμεινε έγκυος. Τότε ένας φρικτός φόβος την κατέλαβε.
«Θα έχω άραγε κι εγώ εννιά τερατώδη κεφάλια όταν γίνω μητέρα;»
Άρχισε να βλέπει εφιάλτες. Έβλεπε τον εαυτό της με εννιά απαίσια κεφάλια και ταυτόχρονα το
μωρό της που έκλεινε τα μάτια του για να μην τη βλέπει. Σκεφτόταν πως δεν έπρεπε να κρατήσει το
μωρό.
Μια νύχτα ωστόσο, είδε ένα όνειρο. Στ’ όνειρό της υπήρχε η μητέρα της με τα εννιά της κεφάλια. Αλλά στο κέντρο αυτού του τέρατος με τα εννιά κεφάλια υπήρχε ένα φοβισμένο κοριτσάκι
με τα μάτια ορθάνοιχτα, τα χέρια σε σφιχτές γροθιές, το στόμα σφιχτά κλειστό, με κρατημένη
την αναπνοή και το δέρμα παγωμένο απ’ το φόβο.
Κι αυτό το μικρό κορίτσι που έμοιαζε σε μια φωτογραφία που είχε δει σ’ ένα άλμπουμ της
μητέρας της την κοίταζε σιωπηλά σαν μέσα από έναν καθρέφτη. Τόσα πράγματα, που δεν είχαν
ποτέ ειπωθεί, τις έφερναν αντιμέτωπες. Μια απέραντη άβυσσος, έμοιαζε να χωρίζει το κοριτσάκι που υπήρξε η μητέρα της πριν από πολλά χρόνια με τα κοντά της μαλλιά και αυτήν την ίδια με τα μακριά μαλλιά της.
Μετά απ’ αυτό το όνειρο ήξερε ότι θα ζητούσε από τη μητέρα της να της μιλήσει για το μικρό
κορίτσι που υπήρξε κάποτε κι αυτή η ίδια. Φανταζόταν ήδη τον πιθανό διάλογο που θα είχαν
μεταξύ τους.
Πες μου πώς περνούσες όταν ήσουν οχτώ χρονών; Ποιον εμπιστευόσουν; Είχες αγόρι όταν ήσουν
στην ηλικία μου; Τι αγαπούσε σε σένα η μητέρα σου;
Έχοντας την πρόθεση να συναντήσει το μικρό κορίτσι που υπήρχε ακόμη μέσα στη μητέρα της...
η Ίδια ήταν σίγουρη ότι αυτή η συναλλαγή θα της επέτρεπε να ανακαλύψει «ποια ήταν πραγματικά η μητέρα που είχε».
Τη συνέχεια της ιστορίας, όπως και πολλές άλλες ιστορίες που είναι σχετικές με γονείς, δεν τη
γνωρίζω.
Εξάλλου παραμένει πάντα μια έκπληξη να ανακαλύπτεις πίσω από την εμφάνιση, πίσω από τα
εννιά κεφάλια με τα πολλά πρόσωπα, την καρδιά ενός ανθρώπου, την ευαισθησία του, τους κρυμμένους θησαυρούς μιας ύπαρξης που πληγώθηκε στην παιδική του ηλικία.
Ένα είναι βέβαιο. Ότι κάθε μητέρα κρύβει μέσα της ένα μικρό κοριτσάκι άλλοτε τρομοκρατημένο
και βαθιά πληγωμένο κι άλλοτε χαρούμενο και ζωντανό, που όσα χρόνια κι αν περάσουν από την
παιδική του ηλικία, αυτό ακόμα θα ψάχνει να βρει τη θέση του.
Όταν οι γονείς χωρίζουν, μερικά παιδιά Θεωρούν ότι είναι κακά, υπεύθυνα για το χωρισμό, για τον πόνο τον μπαμπά ή της μαμάς. Γιατί πολλοί χωρισμοί δε σταματούν τη σύγκρουση, που μερικές φορές μπορεί να συνεχίζεται για χρόνια, με διακύβευμα... το παιδί. Τραύματα επίμονα παραμένουν στη συναισθηματική και στην ερωτική ζωή των πρώην - μικρών αγοριών και των πρώην - μικρών κοριτσιών, που ανακάλυψαν νωρίς ότι η αγάπη που ένιωθαν για τον μπαμπά ή για τη μαμά δε στάθηκε αρκετή... για να τον κρατήσουν, για να την κρατήσουν. Τους μπαίνουν αμφιβολίες...
Προσπάθησα, σ’ αυτούς τους μύθους, να προβάλω τις αντιφάσεις, στις οποίες, μας βλέπουν τα παιδιά μας, να πέφτουμε καμιά φορά ως εν ηβικές, τα διπλά μηνύματα ή τις υπερβολικές προσδοκίες που συνδέονται με τους φόβους και τις επιθυμίες μας όταν είμαστε γονείς. Προσπάθησα επίσης να ερμηνεύσω τη δυσκολία μιας πραγματικής συνάντησης ανάμεσα σε μάνα και κόρη, σ’ έναν
πατέρα και στο παιδί του.
Jacques Salome
“Μύθοι που θεραπεύουν, μύθοι που εκπαιδεύουν»
Εκδόσεις Μετά
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου